با ما به اسفندآباد بیائید

آبرکوه - خبرگزاری مهر: بی توجهی هایی که به قلعه حاج خان اسفندآباد شده است او را همردیف بسیاری دیگر از آثار فرهنگی شهرستان ابرکوه قرار داده و در حالی که اين قلعه تاريخي تا 10 سال پیش محلی مسکونی بود، امروز به مخروبه تبدیل شده است.

به گزارش خبرنگار مهر، در سفر یکروزه به اسفندآباد از توابع بخش بهمن ابرکوه در 30 کیلومتري مرکز شهرستان و در گذر از کوچه های زیبای این روستای تاریخی، به سمت قلعه حسن خان راهنمایی شدیم.

قلعه اي عظيم با سردري رفيع داراي حصارهاي چينه اي بلند با ارتفاع حدود هفت تا 9 متر با استواری همچنان ایستاده است و رهگذران را نظاره می کنند.

یکی از همسایگان که گویا احشام خود را در این قلعه نگهداری می کند، درب را بر روی ما می گشاید.

با توضیحات همراهان متوجه شديم که در ابتدا وارد عمارت خان نشین شده ایم. جایی که هیچ نمودی از این نام ندارد و اكنون به محل نگهداری دام و طیور تبدیل شده است.

به جز رئیس شورای شهر و دهیار روستا، در اين سفر منوچهر شمس اسفندآبادی یکی از محققان محلی نيز با همراهي خبرنگار مهر، اطلاعات وسيعي در اين زمينه در اختيارمان قرار مي دهند.

در برخی از کتب منتشره در مورد ابرکوه در می یابیم که اين قلعه متعلق به حاج عبد الرضا خان معروف به حاج خان است و قدمت آن به دوران قاجاریه بر می گردد.

زيباترين بخش داخل قلعه نیز خانه "خان نشين" با سبك معماري قاجاريه  است كه به شدت مخروبه شده است.

ارتفاع دیوارها 10 متر و ارتفاع برج ها 11.5 متر و ارتفاع سردرب یا پیشگاه که از حیث معماری در مقایسه با قلاع دیگر نمونه است، 13متر و ابعاد آن 80 در 80 و ضخامت پی ها بیش از دو متر است که جلوه های زیبایی را به این قلعه داده است.

قدمت قلعه حاجی خان به قبل از دوران قاجار می رسد

هر چند که قلعه را حاج خان بزرگ ساخته اما دیوارها بر روی پی قلعه قدیمی بنا شده و این گویای آن است که قدمت قلعه قدیمی به دوران قبل از قاجاریه می رسد.

عمر قلعه فعلی حدود 180 سال است و در مجاورت قنات نصرت آباد ساخته شده و در و پيكره بنا تاكنون سالم باقي مانده است.

این قلعه با چهار برج در چهار ضلع و درب ورودی در قسمت ضلع جنوبی و دیوارهایی در پایه به ضخامت 250 سانتی متر و ارتفاع آن به هشت متر می رسد و هر چه از پایه به بالا می رود، ضخامت دیوار ها کمتر می شود.

بر سر در ورودی یک اتاق نگهبانی وجود دارد که قابلیت نگهبانی از چهار برج را دارد و کسی که پشت در ورودی قرار می گیرد به وسیله دیده بان یا نگهبان قابل مشاهده است و در اطراف اتاق نگهبانی نیز سوراخهایی به طور مایل وجود دارد که می توان بیرون را نشانه گرفت و خطرات از ناحیه افراد بیرون از قلعه را کاهش داد.

قلعه حاجی خان تا 10 سال پیش مسکونی بود

ساختمان های داخل قلعه نیز که به گفته رئیس شورای اسلامی شهر تا سال 82 سالم بوده و مردم در آن ساکن بوده اند به چند دسته تقسیم می شده که یک دسته مخصوص زارعین، قسمتی متعلق به خان و زیرزمین هم به عنوان زندان مورد استفاده قرار می گرفته است.

در قسمتی دیگر نیز محلی برای نگهداری چهارپایان خان که معمولا اسب بوده اند وجود داشته که ظرفیت نگهداری 100 راس چهارپا را دارد.

قلعه حاجی خان مورد بی محبتی قرار گرفته است

رئیس شورای  اسلامی اسفندآباد در مورد اين قلعه به خبرنگار مهر گفت: به این قلعه زیبا عملأ توجهی نشده و این بی توجهی ها باعث شده قلعه ای که تا حدود 10 سال پیش مسکونی بود، اکنون به خرابه تبدیل شود.

امان الله اژدرپور افزود: چند سال پیش از طرف میراث فرهنگی مبلغی را برای ترمیم قلعه در نظر گرفتند که حتی کفاف تکمیل اندود کردن دیوارهای بیرونی قلعه را هم نداد و قسمتی از همین کار نیز ناتمام ماند.

قلعه حاجی خان به ثبت نرسیده است/ ثبت میراث هم دردی را دوا نمی کند

اژدرپور گفت: با وجودی که صاحبان قلعه آماده همکاری با میراث فرهنگی هستند، هنوز اقدامی برای ثبت شدن این اثر در فهرست آثار ملی نشده است.

وی افزود: اگر چه آثاری هم که تو سط میراث فرهنگی به ثبت می رسد عملأ رها می شود و تنها باعث گرفتاری های بعدی  شورا و دهیاری می شود و باید همیشه مراقب این آثار باشند تا مورد تجاوز قرار نگیرند اما به هر حال نامي از اين اثر در آثار ملي نيست.

اژدرپور ادامه داد: نمونه واضح بي توجهي ميراث فرهنگي، شهر باستانی و زیر خاک مانده بهمن است که میراث فرهنگی بعد از ثبت این منطقه که بازمانده از دوران هخامنشی است، تنها به نصب چند تابلو در این منطقه بسنده کرده است.

سئوالی که پاسخی قانع کننده نیافته است

اینکه چه زمان می توان شاهد نگاهی در خور به میراث فرهنگی بود، سئوالی است که تاکنون از جانب مسئولان ذیربط پاسخی شفاف به آن داده نشده است.

اقداماتی هم که گاهي در برخی از این آثار انجام می شود نیز دردی از آنها دوا نکرده است.

در برخی از آثار تاریخی می توان شاهد هزینه کرد مبالغی برای ترمیم بنا بود که با توجه به اینکه بعد از آن و برای تکمیل کار، اقدامی نشده، این هزینه ها نیز به مرور تلف شده است.

فرستنده : جناب آقای احسان پور برخورداری

محمد:سلام عكس جالبي بود من را ياد شير گير 40 سال پيش مي اندازد